Rynek w Kłobucku / 2006

Rynek miejski na przestrzeni wieków realizował funkcje handlowe (często targowe), administracyjne, społeczne i religijne.
To tu lokalizowano ratusz, przy jednej z pierzei znajdował się kościół farny, tu budowali swoje siedziby najznamienitsi obywatele miasta. Z natury rzeczy miejsce to stanowiło punkt docelowy dla ruchu kołowego i pieszego mieszczan i przyjezdnych, wymieniano tu nie tylko towary, ale także, a może przede wszystkim informacje. Tu kształtowały się opinie i postawy lokalnej społeczności, odbywały się zgromadzenia, egzekucje, uroczystości świeckie i religijne, tu podejmowano decyzje o znaczeniu ogólnomiejskim.

Wraz ze zmianą struktury handlu, sposobów komunikowania się ludzi i pojawieniem się charakterystycznej dla systemów totalitarnych niechęci do niekontrolowanych spotkań pomiędzy obywatelami te pierwotne funkcje przestały istnieć. Olbrzymia większość rynków polskich miast została zamieniona w skwery niczym właściwie nie różniące się od innych zieleńców miejskich. Zmiana struktury własnościowej i brak prywatnego kapitału powodował degradację budynków, zamiast elit zaczęły zamieszkiwać tu ludzie, którzy otrzymali mieszkania kwaterunkowe. Rynki miast zaczęły umierać.

Na szczęście ostatnie lata w wielu polskich miastach odwróciły tę tendencję.

Podstawą przyjętej koncepcji architektonicznej zagospodarowania Rynku w Kłobucku jest chęć stworzenia wielofunkcyjnej przestrzeni publicznej odpowiadającej obecnym i przyszłym potrzebom mieszkańców miasta i osób przyjezdnych. Ponieważ historyczna wielkość rynku wydaje się być zdecydowanie za mała w stosunku do rozwijających się potrzeb miasta, zdecydowano się na pozostawienie obecnych rozmiarów placu, z wyraźnym jednakże podziałem na dwie strefy: południową odpowiadającą pierwotnej lokacji i północną odpowiadającą planowanemu w przeszłości kwartałowi zabudowy.

Te dwie strefy, pomimo, że stanowią jedną płytę rynku, mają odmienny charakter i przeznaczenie. Pierwsza, granicząca z kościołem „p.w. Św. Marcina” pokryta granitową kostką brukową o miękkim rysunku wyraźnie nawiązuje do ducha miejsca. Korony drzew, które pozostawiono, poddane powinny być odpowiednim zabiegom pielęgnacyjnym. W założeniu tworzyć mają one zawieszony nad powierzchnią placu baldachim wsparty na kolumnach pni. Dla spotęgowania efektu przekrycia zaprojektowano zatopione w powierzchni placu reflektory oświetlające korony drzew po zmroku. Nieco chaotyczny układ zieleni wynikający z poprzednich założeń dodatkowo „zmiękczy” przestrzeń. W modułowe żeliwne zlicowane z powierzchnią kostki okratowania, których zadaniem jest zapewnienie nieutwardzonej powierzchni o wymiarach 5 x 5m wokół pni wkomponowane zostały ławki umożliwiające odpoczynek w miejscu zacienionym.
Rysunek posadzki i rząd latarni parkowych podkreśla historyczny ciąg pieszy. Proponuje się również wyeksponowanie miejsca, w którym znajdowała się historyczna studnia. Granitowa kostka z części południowej rozlewa się na całą powierzchnię placu. Podkreślenie i wydzielenie płaszczyzny Rynku od jezdni uzyskano przez zmianę kierunku i rysunku układania kostki brukowej.

Wyeliminowano krawężniki wspomagając się jedynie słupkami granitowymi i słupami latarń. Wyjątek stanowi strefa północna zaprojektowana jako regularna kwadratowa płyta, zbudowana z pól o wymiarach 5 x 5m (płyty granitowe płomieniowane 50x50cm) rozdzielonych wąskimi pasami z kostki brukowej. Płytę wyprofilowano paraboidalnie doprowadzając do poziomu w części północno-zachodniej, gdzie proponuje się umiejscowienie estrady instalowanej w momencie organizowania imprez masowych (koncertów, festynów, dni Jana Długosza itp.). Wznosząca się w kierunku wschodnim powierzchnia ułatwia oglądanie występów. Podniesienie wschodniej i zachodniej krawędzi płyty oddziela ją optycznie od reszty rynku, a dodatkowo uniemożliwia wjazd samochodów na jej powierzchnię (detal „a” i „b”.)